je podigao 1275. godine srpski kralj Dragutin (1276—1316), u monaštvu nazvan Teoktist. Zapisi koji govore o manastiru Rači
oslanjaju se ili na predanja ili su pisani kasnije, negde od 16. veka. Manastir je podigut u nekadašnjoj Sokolskoj nahiji.
Više puta je uništavan i ponovo iz pepela građen. Pošto je Iguman Hadži Milentije bio jedan od vođa u Prvom srpskom ustanku
protiv Turaka, bio vrlo uspešan u oslobađanju Užica i u odbrani naroda, posle sloma Prvog srpskog ustanka,
Turci su 16. oktobra 1813. godine spalili manastir kao odmazdu i ubili dva kaluđera. Po povratku Hadži Melentija u Srbiju,
vladalo je raspoloženje da se manastir ponovo obnovi, tako da je on po drugi put organizovao obnovu. Sa severne strane,
nekoliko metara od crkve, nalazi se velika zvonara, podignuta 1849. godine, visoka koliko crkva sa kubetom i ima tri sprata.
Zidana je tesanim i lomljenim kamenom. Zidovi prvog i drugog sprata ukrašeni su po jednim prozorom i slepim arkadama
iznad čijih lukova stoji po jedna manja rozeta. Prizemlje je bez prozora, a na južnoj strani zida prema crkvi nalaze se ulazna vrata,
iznad kojih je na ukrašenoj ploči zapis. Riznica manastira Rače bila je jedna od najbogatijih u našim srednjovekovnim manastirima.
Čuvala je mnoge crkvene predmete, zlatne sasude, crkvene utvari, crkvene rukopisne knjige, odežde i mnoge druge dragocenosti.
Za vreme turske vladavine, manastir je bio značajan centar prepisivačke škole. Istorija srpske književnosti i najveći deo
stvaralaštva u 17. i prvim decenijama 18. veka određuje pojmom „Račanska prepisivačka škola.U Rači je za vreme
Drugog svetskog rata čuvano Miroslavljevo jevanđelje najveći i najvažniji dokument srpske književnosti iz 12. veka.
Za vreme Drugog svetskog rata iguman Platon Milojević ga je sačuvao ispod kamenih ploča u oltaru crkve .
Fotografije Nenad i Aleksa Vasiljević